Yaşam Öykünüzü Yeniden Yazabilir misiniz?
IanStewart ve VannJones, aslında bir yaşam öyküsünü belirleyen dört faktörden bahsederler(1).
Bunlar:
- Genetik özellikler,
- Dışsal etkenler,
- Yaşam kurgusu
- Özerk olarak alınan kararlardır.
Bunlardan dışsal etkenler ve genetik özellikler, değiştirebilmek için bizim inisiyatif alanımız dışında kalan kısımlardır. Son ikisi, yani yaşam kurgusu ve özerk olarak alınan kararlar ise kişinin kendisinin etkisi alanındaki konulardır.
EricBerne, Principles Of GroupTreatment (2) adlı kitabında da, bir insanın hiçbir şey yapmadan, hayatında iyi bir şeyler olmasını beklemeyi “Noel Baba’yı beklemek” olarak adlandırmış ve yaşam senaryolarının dört şekilde sonuçlanacağını belirtmiştir. Bunlardan Noel Babanın beklendiği ilk üçü mutluluğun gelmediği, kişinin başarısızlıklarının sorumluluğunu çevresindekiler de aradığı senaryolardır. Geçmişte yaşananlar, bu insanların zihinlerinde yaşamaya devam etmektedir. Onlar hayatlarında yolunda gitmeyen şeylerden dolayı başkalarını ve şartları suçlarlar. Hayatından memnun olmayan, ancak değiştirmek için harekete de geçmeyen bu insanlar şans oyunları oynayıp bir gün Mısır’da ki var olmayan büyük dayının vefatıyla kendilerine büyük bir miras kalmasının hayalini kurarlar. Ancak özlemi duyulan o mutlu hayat için ellerinden hiç bir şey gelmeyeceğine inanırlar.
Dördüncü ve sonuncusu ise, diğerlerinden farklı olarak, hiçbir şey yapmadan Noel Baba’yı beklemek yerine, insanın kendi yaşamının sorumluluklarını üstlenmesidir.
Onlar, kendi hayatlarıyla ilgili konularda özgür bir şekilde kararlar verip, yaşam öykülerini yeniden yazma kararı alırlar.Bir işte başarılı olamadılarsa, bundan dersler çıkarır, ayağa kalkar ve tekrar denerler. Başarısızlıkları için başkalarını suçlamak yerine kendi yaşamının sorumluluğunu alan ve kendilerinin ve başka insanların duygularını anlayan insanlardır. Kendilerine anlamlı bir amaç belirleyip, bu amaç için ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalışırlar. Anı yaşayıp zamanını en uygun şekilde değerlendiren, diğer taraftan da kendisini ve hayatı kusurlarıyla birlikte kabullenen kişilerdir.
Ve diğer gruptan bu gruba geçmek de mümkündür. Bu da kişinin kendisini, değerlerini, güçlü ve zayıf yanlarını tanıyıp, kabullenmesi, geçmiş kaynaklı amaca hizmet etmeyen varsayım ve yargılarını terk etmeye karar vermesi, çevresiyle etkili iletişim kurması ve tüm bunlar için gayreti ile mümkün olabilir.
İşte o zaman mutluluk ve başarı bir yan ürün olarak gelecektir.
([1]) Stewart, Ian, JoinesVann. Günümüzde TA, TransaksiyonelAnaliz’e Yeni Bir Giriş. Çevirenler: Füsun Akkoyun, Serap Tekinsav – Sütcü, Olca Sürgevil,-Dalkılıç, Nilgün Sağlam Uras. Eksi Kitaplar Yayınları, Şubat 2017.
([2]) Berne, Eric MD, Principles Of GroupTreatment, Pg:228-229, GrovePressInc. New York, 1978 (12. Baskı)
